Azerbaycan-Ermenistan Sınırında Çatışmalar Yeniden Tırmanıyor

Salı günü Azerbaycan-Ermenistan sınır bölgesinde çıkan çatışmalarda dört Ermeni askerinin ölmesiyle birlikte yeniden başlayan gerilim, iki ülke liderinin karşılıklı açıklamalarıyla tırmanışa geçti.

Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan, Perşembe günü yaptığı açıklamada Azerbaycan’ın “geniş çaplı bir savaşa” hazırlandığı uyarısında bulundu.

AFP haber ajansının aktardığına göre, Paşinyan kabine toplantısında yaptığı açıklamada, değerlendirmeleri neticesinde Azerbaycan’ın sınırın bazı bölgelerinde askeri hareketlilik gösterdiğini ve bunun Erivan yönetimine karşı tam ölçekli bir savaşa dönüştürme ihtimaline işaret ettiğini söyledi.

Paşinyan, “Azerbaycan'ın tüm açıklamalarında ve eylemlerinde bu niyet okunabilir" dedi.

AFP'nin aktardığına göre, Erivan yönetimi, Bakü’nün Karabağ'daki başarısından hareketle, Azerbaycan'a bağlı özerk bir yönetim olan Nahçıvan'a bir kara köprüsü oluşturmak amacıyla Ermenistan topraklarını işgal edebileceğinden endişe ediyor.

Dağlık Karabağ, iki ülke arasında yaşanan uzun süreli çatışmaların ardından, geçen sene Azerbaycan'ın kontrolüne geçmişti. Bölgede yaşayan on binlerce Ermeni, Ermenistan'a göç etmişti. Ardından da sürdürülen müzakereler sonucunda iki ülke arasında ateşkes sağlandı.

Bakü ise Ermenistan'ın Anayasasını değiştirmesini ve toprak iddiası olarak gördüğü "Dağlık Karabağ"a ilişkin atıfların kaldırılmasını istiyor.

Bu ay yeniden seçilen Azerbaycan Cumhurbaşkanı İlham Aliyev, Çarşamba günü yemin töreninde yaptığı konuşmada, toprak taleplerinin Azerbaycan'a değil Ermenistan'a ait olduğunu söyledi.

Aliyev, “Bizim Ermenistan'dan toprak talebimiz yok. Onlar da bu iddialarından vazgeçmelidir. Bizimle şantaj diliyle konuşmaları onlara pahalıya mal olur. Ermenistan mevzuatını normalleştirmezse elbette barış anlaşması da olmayacak" dedi.

İki lider de daha önce yaptıkları açıklamalarda iki ülke arasında yapılacak bir barış anlaşmasının geçen yılın sonuna kadar imzalanabileceğini söylemişti, ancak uluslararası arabuluculukla yürütülen barış görüşmelerinde bir ilerleme sağlanamadı.

Salı günü, Ermenistan'ın dört askerinin öldüğünü söylediği çatışmada her iki taraf da birbirlerini sınır bölgelerinde ateş açmakla suçladı.

Azerbaycanlı yetkililer önceki günlerde dış basına verdikleri röportajlarda iki komşu ülke arasındaki ilişkilerin son altı ayda hiç olmadığı kadar sakinleştiğini belirtti.

Azerbaycan'da 7 Şubat’ta yapılan Cumhurbaşkanlığı seçimini ülkeyi 20 senedir yöneten İlham Aliyev kazanmıştı. Aliyev, bazı usulsüzlüklerin olduğu raporlanan seçimde elde ettiği bu zaferle birlikte yedi sene daha görevde kalacak.

Çatışmalarda neler yaşandı?

BBC Azerbaycanca Servisi’nin aktardığına göre, 13 Şubat'ta Azerbaycan Savunma Bakanlığı, Ermeni ordusuna ait bir askeri karakolu imha ettiğini duyurdu. Bir gün önce de bir Azeri asker o karakoldan açılan ateş sonucu yaralandı. Ermenistan olayın nedenini araştıracağını söyledi.

Ermenistan Savunma Bakanlığı ölen dört askerin Yerkrapah birliğine bağlı üyeler olduğunu söyledi.

1993 yılında kurulan Yerkrapah (Toprağın Savunucuları) Gönüllü Birliğinin temel amacı "Ermenistan Silahlı Kuvvetlerini güçlendirmek, Dağlık Karabağ savaş gazilerinin sosyal koşullarını iyileştirmek ve gençler arasında askeri-vatanseverlik eğitimini teşvik etmek” şeklinde tanımlanıyor.

Azerbaycan Dışişleri Bakanlığı, yaşananların Ermenistan tarafından yapılan bir “provokasyon” olduğunu, son dönemde yaşanan istikrara karşı, barış sürecine ciddi bir darbe indirildiğini söyledi.

Bakanlık ayrıca, olayın Ermenistan'daki Avrupa Birliği misyonunun kontrolü altındaki bölgelerde meydana gelmesi nedeniyle "bu misyonun amaç ve hedeflerine ilişkin ciddi soru işaretleri uyandırdığını" kaydetti.

'Ermenistan hükümeti Rusya'dan uzaklaşmaya çalışıyor'

BBC Azerbaycanca Servisi’nden Könül Halilova, Avrupa Birliği'nin Azerbaycan'daki misyonuna yönelik eleştirilerin yanı sıra, dile getirilen bazı olasılıkların Rusya'yı hedef aldığını belirtiyor.

Halilova, “Hükümet yanlısı analistlere göre, Azerbaycan ile Ermenistan arasında barış anlaşması imzalanması Rusya'nın çıkarına değil. Rusya, barış güçlerini Azerbaycan topraklarında tutmak için Karabağ'daki Ermeni nüfusunu geri göndermeye çalışıyor ve Azerbaycan da buna yanaşmıyor” dedi.

Azerbaycan'da hükümete yakın bazı siyasi yorumcuların görüşlerini de aktaran Halilova, “Bu kişiler, Ermenistan'ın bazı muhalif temsilcilerinin bazı ordu birimleri üzerinde nüfuzunun bulunduğunu öne sürerek, sınırdaki gerginlikten Ermenistan Başbakanı'nı değil muhalefeti sorumlu tutuyor” değerlendirmesinde bulundu ve şöyle devam etti:

“Azerbaycan-Ermenistan sınırındaki son çatışma, Rusya destekli Azerbaycan'ın herhangi bir barış anlaşmasını imzalamadan önce Erivan'ı ‘Zengezur Koridoru’ olarak bilinen demiryolu ve kara yollarını açmaya zorlayabileceği olasılığını da artırdı.

“Azerbaycan'ın Karabağ'ın kontrolünü yeniden ele geçirmesinin ardından Moskova'nın desteğinden memnun olmayan Ermenistan hükümeti, geleneksel müttefiki Rusya'dan uzaklaşmaya çalışıyor.

“Ermenistan Başbakanı Nikol Paşinyan bu ay yaptığı bir konuşmada, Erivan'ın artık Moskova'yı ana bir savunma ortağı olarak görmediğini, Fransa ve Hindistan'ı en büyük silah tedarikçileri olarak gördüğünü söyledi.”

Ancak Halilova’ya göre Rusya'nın etkisinden kurtulmak Ermenistan için kolay değil.

Ülkenin altyapısının Rusya’nın kontrolü altında olduğunu belirten Halilova, ülkede Rus askeri üssünün bulunduğunu ve Ermenistan’ın Putin’in askeri ve siyasi blokunun da üyesi olduğunu kaydetti.

Öte yandan olası bir barış anlaşması kapsamında Azerbaycan'ın talep ettiği Ermenistan anayasasının değiştirilmesi konusunun ülkede tartışıldığını da belirten Halilova, on binlerce Ermeninin, anayasa değişikliği önerisini reddetmek için dilekçe imzaladığını hatırlattı.